Samoocena, czyli inaczej poczucie własnej wartości, ma niezwykle istotny wpływ na różne obszary funkcjonowania człowieka. Zaburzenia w zakresie wizerunku własnej osoby warunkują problemy osobowościowe, neurotyczność, depresję, trudności w osiągnięciu autonomii i tożsamości, problemy interpersonalne, niemożność rozwinięcia swojego potencjału i osiągnięcia wyznaczonych celów życiowych. Tak naprawdę samoocena to fundament, na którym człowiek buduje całe swoje jestestwo.
Co to jest samoocena?
Samoocena to najważniejszy wyznacznik osobowości człowieka. W psychologii stosuje się wiele terminów-substytutów, które są używane zamiennie na określenie samooceny. Samoocena to afektywna reakcja człowieka na samego siebie. Inne terminy stosowane synonimicznie to, np.: obraz siebie, schemat „Ja” albo poczucie własnej wartości. Samoocenę można potraktować jako względnie stabilną postawę wobec samego siebie
Wysokie a niskie poczucie własnej wartości
Samoocena zależy od uczuć, jakimi darzy się własną osobę. Samoakceptacja zależy od tego, czy człowiek kocha się w sposób bezwarunkowy, warunkowy czy wręcz siebie nienawidzi. Poczucie własnej wartości kształtuje się już od małego, a głównymi kreatorami samoocen są rodzice. Do podstawowych źródeł samooceny zalicza się:
-innych ludzi – opiekunów, rówieśników, wychowawców, którzy dostarczają wzorców zachowań, sposobów traktowania siebie nawzajem oraz wygłaszają sądy na temat dziecka;
-porównania społeczne; doświadczenia sukcesów i porażek;
-aktywność własną – pracę nad sobą.
Nieadekwatna samoocena może być skutkiem nie tylko wpływów wychowawczych, ale wynikać z niedostatecznego samopoznania. Człowiek może niepoprawnie interpretować komunikaty otrzymywane na swój temat albo nie uwzględniać w swej analizie osobowości, np. mocnych stron. Nieadekwatna samoocena może być także spowodowana przyjęciem niewłaściwych standardów oceny – zbyt wysokich lub zbyt niskich. Dokonując polaryzacji samooceny, wyróżnia się osoby z niskim poczuciem własnej wartości i wysokim poczuciem własnej wartości, chociaż w rzeczywistości nie ma czystych modeli takich samoocen.