ZESPÓŁ SZKÓŁ
Centrum Kształcenia Rolniczego
im. Jana Pawła II w Brzostku

Dnia 29.09.17 klasa 2 Technikum Łączonego wyruszyła na pieszą wycieczkę po okolicznych cmentarzach wraz z opiekunami: Małgorzatą Kmiecik i Margaretą Stelmach wychowawcą klasy.

Pierwszym cmentarzem był cmentarz w Januszkowicach. Obiekt znajduje na grzbiecie wzgórza, przy drodze i jest zachowany w bardzo dobrym stanie. Ma kształt prostokąta o powierzchni 979 m2. Cmentarz zaprojektowali Gustav Rossner oraz Michael Matscheko von Glassner. Pochowanych jest tutaj łącznie 227 żołnierzy, w tym 114 austriackich i 113 rosyjskich poległych w grudniu 1914 r. oraz 7-8 maja 1915 r.

Na grobach zbiorowych są większe betonowe stele z żeliwnymi krzyżami „austriackimi” lub dwuramiennymi a na grobach pojedynczych małe stele bez krzyży. Podczas remontu cmentarza na większości nagrobków odtworzono emaliowane tabliczki inskrypcyjne.  Głównym elementem architektury jest 7 metrowej wysokości pomnikowy krzyż betonowy z tarczowym usztywnieniem na przecięciu ramion, na którym wmurowana jest tablica z inskrypcją w języku niemieckim co w tłumaczeniu na język polski brzmi:

WSPANIAŁOŚĆ DUMNIE ZAMKNIĘTEGO KRĘGU
GÓRAMI OTOCZONEJ KRAINY POZDRAWIA TE GROBY
I UŚMIECH SWEGO WIECZNEGO PIĘKNA
SKŁADA JAK TYSIĄCE ŚWIEŻYCH WIEŃCÓW DZIĘKCZYNNYCH PODZIĘKI

Następnym cmentarzem który odwiedziliśmy był cmentarz w Kleciach. Jak wieść głosi w miejscu dawnego kościoła w 1890 r. wybudowano niewielką neogotycką kaplicę. Wewnątrz znajduje się ołtarz z obrazem św. Leonarda wykonanym w 1967 r. Wokół kaplicy w 1916 r. Austriacy założyli cmentarz wojskowy.  Jego projekt przygotował Glassner Matschako. Groby zostały ułożone w dwóch rzędach symetrycznie względem kaplicy, którą z tyłu okrążają. Przed kaplicą pochowano oficerów. Ogółem pogrzebano tu przeszło 250 żołnierzy austro-węgierskich i rosyjskich (188 w grobach pojedynczych, pozostałych w 2 mogiłach zbiorowych). Austriacy polegli 7 i 8 maja 1915 r.  

Kolejnym i zarazem ostatnim w naszej wędrówce był cmentarz wojskowy w Brzostku. Ten zabytkowy cmentarz z okresu I wojny światowej zaprojektowany został przez Gustava Rossmanna. Obiekt znajduje przy wejściu na cmentarz parafialny w mieście Brzostek, przy drodze i jest zachowany w dobrym stanie. Ma kształt prostokąta o powierzchni 235 m². Polegli żołnierze pochowani są w czterech grobach zbiorowych i 19 pojedynczych w sumie leży 164 żołnierzy (67 Austriaków i 97 Rosjan) poległych w czasie walk w okolicy Brzostek w dniu 7 maja 1915 roku. Na nagrobkach brakuje charakterystycznych tabliczek z nazwiskami i przynależnością pochowanych tutaj żołnierzy. Centralna alejka cmentarza zakończona jest pomnikiem wykonanym z piaskowca        z inskrypcją wymieniającą dwóch pochowanych tutaj oficerów oraz płaskorzeźbą głowy Chrystusa w koronie cierniowej. 

Na każdym z cmentarzy zapaliliśmy znicze, została odmówiona krótka modlitwa za poległych w walce a także przekazana młodzieży krótka informacja na temat miejsc niby tak znanych a na co dzień zapomnianych i tu nasuwa mi się cytat Leopolda Staffa

Czytam historię I widzę, coś zrobił, Przez tysiąclecia, Człowiecze!

Zabijałeś, mordowałeś i wciąż przemyśliwasz, Jakby to robić lepiej.

Zastanawiam się, czyś godzien, Aby Cię pisać przez duże "C".

Nasza wycieczka dobiegła końca i była udana, dostarczyła nam wielu wrażeń i pozostawiła wiele przemyśleń i wspomnień które zostały uwiecznione na załączonych zdjęciach.

Margareta Stelmach